BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MÃN TÍNH – COPD

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là gì?

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là một bệnh viêm phổi mãn tính gây ra tình trạng thông khí phổi bị giới hạn hoặc tắc nghẽn. Bệnh đặc trưng bởi triệu chứng khó thở, thở khò khè, ho, tăng tiết đờm dai dẳng. Tình trạng bệnh là hậu quả của phản ứng viêm bất thường của phế quản, phế nang do phơi nhiễm với các hạt hoặc khí độc hại. Những bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường có nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư phổi và nhiều bệnh lý nguy hiểm khác. Các bệnh lý nền khác cũng là nguyên nhân làm cho COPD nặng thêm

Các nguyên nhân gây bệnh viêm phế quản tắc nghẽn:

–         Hút thuốc hoặc thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh;

–         Phơi nhiễm với các phân tử độc hại: bụi nghề nghiệp, hữu cơ và vô cơ;

–         Ô nhiễm không khí trong nhà từ sưởi ấm và nấu ăn bằng khối sinh học trong môi trường thông khí kém.

–         Ô nhiễm không khí môi trường bên ngoài.

–         Nhiễm trùng.

–         Do di truyền

Triệu chứng viêm phế phế quản tắc nghẽn:

Các triệu chứng chính của COPD bao gồm:

–         Thường gặp ở lứa tuổi từ 40 tuổi trở lên, có tiền sử hút thuốc hoặc tiếp xúc với ô nhiễm khói bụi

–         Khó thở tiến triển nặng dần theo thời gian, lúc đầu là khó thở khi gắng sức, sau khó thở cả khi nghỉ ngơi và khó thở liên tục. Bệnh nhân phải gắng sức để thở, cảm giác thiếu không khí, hụt hơi nặng ngực hoặc thở hổn hển, thở khò khè.

Ở giai đoạn muộn của bệnh có thể thấy lồng ngực có biến đổi hình dạng, tần số thở tăng, bệnh nhân thở ra phải mím môi lại, co rút các cơ hô hấp

–         Ho, khạc đờm kéo dài là triệu chứng thường gặp. Ho lúc đầu ngắt quãng về sau ho hàng ngày và dai dẳng. Ho khan hoặc ho có đờm (đờm trong), thường về buổi sáng. Xen kẽ là những đợt bội nhiễm phổi sẽ ho đờm có màu đục, xanh hoặc vàng

–         Khò khè liên tục

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có thể được kiểm soát làm chậm quá trình tiến triển và điều trị hiệu quả khi phát hiện ở giai đoạn sớm tránh được các biến chứng nguy hiểm do bệnh gây ra.

Nếu bệnh không điều trị, các triệu chứng của bệnh thường tiến triển nặng hơn. Xen kẽ có những đợt cấp hoặc đợt bùng phát.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cần được chẩn đoán phân biệt với một số bệnh như: hen phế quản, giãn phế quản, lao phổi…Do vậy khi có các triệu chứng nghi ngờ bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính người bệnh cần đến khám tại cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác.

Điều trị:

COPD là bệnh lý mãn tính không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có nhiều phương pháp để điều trị, phòng ngừa bệnh, từ đó làm giảm các triệu chứng của bệnh, đẩy lùi và làm chậm sự phát triển bệnh, ngăn ngừa biến chứng.

 Điều trị giai đoạn ổn định

– Ngừng tiếp xúc với khói thuốc lá thuốc lào, bụi, khói bếp rơm, củi, than, khí độc… Cai thuốc là biện pháp rất quan trọng ngăn chặn COPD tiến triển nặng lên.

– Thuốc giãn phế quản được coi là thuốc thông dụng đầu tiên trong điều trị COPD.  

– Sử dụng oxy tại nhà theo chỉ định của bác sỹ tùy thuộc mức độ bệnh

– Tiêm phòng vắc xin cúm hàng năm, vắc xin phế cầu mỗi 5 năm 1 lần. 

– Điều trị hỗ trợ: Vệ sinh mũi họng thường xuyên, giữ ấm cổ ngực về mùa lạnh, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các nhiễm trùng tai mũi họng, răng hàm mặt, điều trị các bệnh đồng mắc.

– Tập phục hồi chức năng: Giúp giảm triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống. Chương trình tập cần do bác sỹ chỉ định dựa trên tiên lượng bệnh nhân và theo dõi đánh giá liên tục.

 Điều trị đợt cấp

– Kháng sinh: lựa chọn kháng sinh theo mức độ bệnh

– Chống viêm corticoid

– Và các phương pháp như giai đoạn ổn định có sự điều chỉnh cho phù hợp với tình trạng bệnh của bệnh nhân

 Hỗ trợ điều trị bằng thực phẩm chức năng từ thảo dược:

 Với tính chất bệnh phải điều trị kéo dài suốt đời nên việc điều trị bằng thuốc tây đem đến cho người bệnh nhiều tác dụng phụ không mong muốn.

 Thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ thảo dược hiện nay đang là sản phẩm hỗ trợ điều trị COPD rất hiệu quả nhưng lại hạn chế được rất nhiều tác dụng phụ với người bệnh. Với các vị dược liệu có tác dụng tương tự như các hoạt chất trong thuốc tây y, kết hợp với công nghệ bào chế hiện đại giúp cho người bệnh có thêm lựa chọn sản phẩm hỗ điều trị bệnh an toàn, hiệu quả, giảm lượng thuốc tây phải sử dụng đồng thời tăng chất lượng cuộc sống.

Tùy từng sản phẩm mà tác dụng sẽ bao gồm: giãn phế quản, giảm ho, giảm tiết đờm dãi, ngăn ngừa các yếu tố dị ứng nguy cơ. Đặc biệt có một số sản phẩm có thêm thành phần bổ phổi giúp phổi hồi phục phần nào cấu trúc và chức năng sinh lý nhằm kiểm soát diễn biến bệnh cũng như hạn chế các đợt cấp tính trên nền COPD.

 Người bệnh nên tham khảo ý kiến các dược sỹ bác sỹ cũng như hướng dẫn của nhà sản xuất để lựa chọn được sản phẩm an toàn hiệu quả phù hợp với tình trạng bệnh của mình

 Tiến triển và tiên lượng

Tiến triển của COPD thay đổi khác nhau ở mỗi người. Một số người ở tình trạng bệnh không thể chữa khỏi hoặc ít cải thiện triệu chứng, nhưng đối với nhiều người, việc điều trị có thể giúp kiểm soát bệnh để không ảnh hưởng nghiêm trọng các hoạt động hàng ngày.

Trên thực tế, tiên lượng bệnh phụ thuộc rất nhiều vào việc chẩn đoán kịp thời và tuân thủ chế độ điều trị cũng như tập luyện của bệnh nhân.

Do là bệnh phải điều trị kéo dài suốt đời nên việc tuân thủ điều trị gặp không ít khó khăn, nhất là đối với những người cao tuổi – nhóm tuổi thường hay “nhớ nhớ quên quên” và hay nhầm lẫn giữa các loại thuốc.

Một tỷ lệ lớn bệnh nhân không tuân thủ liệu trình điều trị dự phòng, chỉ điều trị khi có cơn kịch phát. Thậm chí, khi ho, khó thở, tức ngực, nhiều bệnh nhân lập tức nhập viện và được chỉ định dùng thuốc. Thế nhưng, chỉ ngay khi bệnh tình đỡ hơn thì họ lại tự ý ngưng dùng thuốc và cũng không đi tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ. Việc không tuân thủ điều trị, không sử dụng thuốc đúng cách khiến giai đoạn bệnh nặng sẽ đến nhanh hơn.

Nhận thức đúng để phòng, chống

Để phòng ngừa bệnh COPD, các chuyên gia y tế khuyến cáo:

– Nam giới không nên hút thuốc lá, thuốc lào. Trẻ em, phụ nữ nên tránh bị tác động trực tiếp hoặc gián tiếp với khói thuốc.

– Riêng với người cao tuổi đã mắc bệnh COPD, để phòng ngừa bệnh tái phát, giảm nguy cơ biến chứng nên hạn chế đến mức thấp nhất việc tiếp xúc với khói thuốc, các hóa chất, khói bụi độc hại.

– Với người bệnh COPD nên duy trì luyện tập các bộ môn thể thao như yoga, khí công hoặc đạp xe, đi bộ… ở mức độ trung bình từ 30 – 60 phút/ngày, tùy theo khả năng. Với bệnh nhân nặng có thể giảm thời gian luyện tập, hoặc tập thở bằng cách hít sâu và thở mạnh ra hết sức…

– Ngoài việc luyện tập, người bệnh COPD cần phải có một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ăn đồ loãng, ấm, thức ăn mềm dễ hấp thu. Chế độ ăn cần đủ chất dinh dưỡng và bổ sung thêm nước hoa quả, trái cây, rau xanh.

– Với người cao tuổi bị COPD nên tuân thủ điều trị theo đúng sự chỉ dẫn của bác sĩ. Với những người cao tuổi mắc nhiều bệnh cùng một lúc, cần chủ động hoặc nhờ con cháu sắp xếp tủ thuốc riêng và nên ghi lại từng loại thuốc, giờ uống, liều lượng để tránh nhầm lẫn giữa các loại thuốc.