Tinh dầu hoa ngũ sắc: Công dụng và cách dùng an toàn, hiệu quả

Hoa ngũ sắc không chỉ làm đẹp cho không gian sống mà còn là một dược liệu quý, được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh của y học cổ truyền. Trong hoa ngũ sắc chứa khoảng 0.16% tinh dầu màu vàng nhạt đến vàng nghệ. Loại tinh dầu hoa ngũ sắc có hương thơm dễ chịu, dịu nhẹ và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.  

Thông tin về tinh dầu hoa ngũ sắc

Tinh dầu hoa ngũ sắc là loại tinh dầu thiên nhiên được chiết xuất từ cây ngũ sắc (Lantana camara). Đây là một loài cây thuộc họ cỏ roi ngựa (Verbenaceae) sống phổ biến ở nhiều vùng nhiệt đới. Thảo dược này được biết đến với những bông hoa rực rỡ có nhiều màu sắc khác nhau như đỏ, vàng, cam, hồng và tím. Chính vì sự đa dạng về màu sắc này mà cây có tên gọi “ngũ sắc”.

Tinh dầu của hoa ngũ sắc được chiết xuất từ 100% cây ngũ sắc. Trong hoa ngũ sắc chứa khoảng 0.16% tinh dầu màu vàng nhạt đến vàng nghệ. Trong tinh dầu của loài hoa này có chứa các chất như: Cadinen, caryophyllen, geratocromen, demetoxygeratocromen và một số thành phần hóa học khác. Phần thực vật chiết xuất tinh dầu là cành, lá, hoa. 

Tinh dầu này không chỉ nổi bật bởi hương thơm dịu nhẹ, dễ chịu mà còn chứa nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe. Có thể kể đến như: chống viêm, chống phù nề, chống dị ứng trong cả những đợt cấp và mãn tính.

Cách chưng cất tinh dầu hoa ngũ sắc

Chưng cất tinh dầu là quá trình phức tạp, đòi hỏi sự cẩn thận và kiên nhẫn. Dưới đây là các bước cơ bản để chưng cất tinh dầu của hoa ngũ sắc tại nhà:

Chuẩn bị nguyên liệu

• Hoa ngũ sắc: 100g – 200g hoa ngũ sắc tươi.
• Nước sạch: Sử dụng nước lọc để đảm bảo chất lượng tinh dầu.
• Nồi chưng cất: Có thể dùng nồi hấp hoặc nồi chưng cất chuyên dụng cho tinh dầu.

Các bước chưng cất tinh dầu 

• Bước 1: Rửa sạch hoa ngũ sắc để loại bỏ bụi bẩn. Đảm bảo hoa tươi không bị dập nát.
• Bước 2: Cho hoa ngũ sắc vào nồi chưng cất. Đổ nước vào nồi sao cho ngập hoa nhưng không quá đầy.
• Bước 3: Đun nồi trên lửa nhỏ để nước sôi từ từ. Quá trình này giúp hơi nước hòa tan tinh dầu trong hoa, sau đó bay lên qua ống dẫn.
• Bước 4: Thu hồi hơi nước đã hòa tinh dầu qua ống dẫn và để ngưng tụ. Sau đó, tách lấy phần tinh dầu hoa ngũ sắc nổi trên mặt nước.

Cách bảo quản  

Tinh dầu sau khi chưng cất cần được bảo quản trong lọ thủy tinh màu sẫm, đậy kín nắp. Để ở nơi thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp để giữ được chất lượng tinh dầu lâu dài.

Công dụng của tinh dầu hoa ngũ sắc

Tinh dầu của hoa ngũ sắc mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, hỗ trợ điều trị các bệnh viêm xoang và viêm mũi dị ứng. Với mùi hương dễ chịu, tinh dầu giúp thông mũi, giảm sưng phù nề, chống viêm và kháng khuẩn hiệu quả.

Kháng khuẩn và chống viêm

Trong tinh dầu của hoa ngũ sắc chứa các hợp chất kháng khuẩn tự nhiên, có khả năng tiêu diệt vi khuẩn, ngăn ngừa nhiễm trùng và giảm viêm. Nhờ tính kháng viêm mạnh mẽ, tinh dầu của hoa ngũ sắc được sử dụng để điều trị các bệnh viêm nhiễm ngoài da hoặc vết thương nhỏ.

Mọi người thường sử dụng kết hợp với nước muối sinh lý để nhỏ vào mũi, giúp tiêu diệt vi khuẩn và giảm sưng viêm. Ngoài ra, lá cây hoa ngũ sắc khi giã nát và đắp lên vết thương cũng có tác dụng sát trùng rất tốt, thúc đẩy quá trình lành vết thương.

Hỗ trợ điều trị viêm xoang cấp và mãn tính

Tinh dầu hoa ngũ sắc có khả năng kháng viêm, kháng khuẩn, giúp làm sạch đường hô hấp. Đồng thời hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến viêm mũi họng, viêm xoang. Hương thơm từ tinh dầu giúp làm thông thoáng đường thở, giảm sưng niêm mạc mũi và cải thiện tình trạng nghẹt mũi.

Hỗ trợ trị viêm mũi dị ứng, viêm mũi do thời tiết

Những người bị viêm mũi dị ứng, viêm mũi do thời tiết có thể sử dụng tinh dầu này  để xông hoặc nhỏ mũi. cách này giúp hạn chế tình trạng hắt hơi, đỏ mũi, sưng phù nề mũi. 

Giảm căng thẳng, thư giãn

Mùi hương dịu nhẹ của tinh dầu hoa ngũ sắc giúp thư giãn hệ thần kinh, giảm căng thẳng và lo âu. Khi hít thở mùi tinh dầu này, người dùng sẽ cảm thấy tâm trạng tốt hơn, giảm mệt mỏi và stress. Người bị khó ngủ hoặc giấc ngủ không sâu có thể sử dụng tinh dầu này để hỗ trợ giấc ngủ tốt hơn.

Chăm sóc da

Thông thường mọi người chỉ biết tinh dầu của hoa ngũ sắc với công dụng hỗ trợ giảm các bệnh lý như viêm xoang, viêm mũi dị ứng. Tuy nhiên, với khả năng chống viêm và kháng khuẩn, tinh dầu còn được sử dụng trong chăm sóc da. Giúp làm dịu các vùng da bị mụn viêm, ngứa hoặc dị ứng. Đồng thời giúp tăng cường tái tạo da và làm sạch da.

Cách sử dụng tinh dầu hoa ngũ sắc an toàn, hiệu quả

Tinh dầu của hoa ngũ sắc mang đến nhiều công dụng tốt cho sức khoẻ nhưng không phải ai cũng biết cách sử dụng. Dưới đây là cách cách sử dụng tinh dầu của hoa ngũ sắc hỗ trợ điều trị bệnh viêm xoang bạn có thể tham khảo:

Xông tinh dầu

Cách thực hiện rất đơn giản, bạn cho 3 – 5 giọt tinh dầu vào bát nước nóng hoặc máy xông hơi. Sau đó, hít thở sâu hơi nước hòa lẫn tinh dầu để làm thông thoáng mũi, giảm viêm và nghẹt mũi. Xông hơi giúp giảm các triệu chứng khó chịu của viêm mũi, viêm xoang như nghẹt mũi, đau họng và ho.

Ngoài ra, bạn có thể cho 5-7 giọt tinh dầu vào máy khuếch tán hoặc đèn xông tinh dầu. Để máy hoạt động trong phòng từ 30 phút đến 1 giờ. Hương thơm nhẹ nhàng của tinh dầu sẽ lan tỏa trong không gian, giúp thư giãn tinh thần, giảm stress và cải thiện tâm trạng.

Nhỏ mũi

• Bước 1: Hòa tan 5 – 6 giọt tinh dầu hoa ngũ sắc vào 1 lọ nhỏ 10ml nước muối sinh lý 0.9%. Sau đó hòa tan dung dịch.
• Bước 2: Nhỏ 2 – 3 giọt vào mỗi bên mũi và nhỏ 3 lần/ngày. Hoặc bạn cũng có thể nhỏ vào trong khẩu trang khi đi đường.

Cách làm này sẽ giúp cho thông mũi, hương thơm mát nhẹ từ tinh dầu giúp hỗ trợ điều trị viêm xoang hiệu quả.

Xịt mũi

• Bước 1: Chuẩn bị chai xịt mũi có nắp mở được để có thể thêm nước muối sinh lý và tinh dầu vào. 
• Bước 2: Đổ nước muối sinh lý 0.9% vào chai, tiếp đó cho thêm 20 giọt tinh dầu hoa ngũ sắc vào và lắc đều dung dịch.
• Bước 3: Xịt khoảng 2 – 3 lần vào mỗi bên mũi, xịt khoảng 3 lần/ngày.

Cách làm này sẽ giúp mũi thông thoáng, đặc biệt hiệu quả với những người bị nghẹt mũi, viêm mũi dị ứng và hỗ trợ điều trị viêm xoang.

Những lưu ý khi sử dụng tinh dầu hoa ngũ sắc

Để sử dụng tinh dầu của hoa ngũ sắc một cách an toàn và hiệu quả, bạn cần lưu ý:

• Tinh dầu chỉ nên sử dụng ngoài da hoặc qua phương pháp xông hơi, khuếch tán. Không nên uống hoặc bôi trực tiếp tinh dầu nguyên chất vì có thể gây ngộ độc, bỏng da.
• Do tinh dầu nguyên chất thường đậm đặc, trước khi sử dụng bạn nên lắc đều để nước muối và tinh dầu hòa tan.  
• Khi mới sử dụng, bạn sẽ thấy hiện tượng chảy nước mũi. Đây là cơ chế  hoạt động của tinh dầu kích thích tiết dịch và mang theo vi khuẩn, bụi bẩn ra ngoài. Từ đó giúp mũi bạn thoải mái và thông thoáng hơn. Vậy nên hãy kiên trì sử dụng đều đặn 10 – 14 ngày để đạt hiệu quả cao.
• Bảo quản ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng mặt trời để đảm bảo chất lượng. 
• Đối với phụ nữ đang mang thai và trẻ em dưới 2 tuổi cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.    

Tinh dầu hoa ngũ sắc là một giải pháp tự nhiên giúp hỗ trợ điều trị viêm mũi họng, kháng khuẩn, chống viêm. Đồng thời mang lại cảm giác thư giãn, dễ chịu cho người sử dụng. Đừng quên bảo quản tinh dầu đúng cách để đảm bảo chất lượng và hiệu quả trong quá trình sử dụng.